Wat zou jij doen als er een condor op je hoofd komt zitten?

Marco van Dorst en Ellen van Troost en hun dochters Mara (9) en Mila (8) trokken vijf dagen met de rugzak door trekkersparadijs Torres del Paine in Chili. Ze wandelden daar de beroemde 'W', tot verbazing van andere trekkers.

We droomden al jaren van een verre reis met onze kinderen. In 2003 was het zover. Een half jaar lang hebben we door Argentinië, Chili, Bolivia, Peru en Equador gezworven. Veelal met de bus, maar soms ook te paard, te voet en heel af en toe namen we het vliegtuig om flinke afstanden te overbruggen. Behalve aankomststad Buenos Aires en vertrekpunt Quito lag er tijdens onze zwerftocht niets vast. Vrijheid dus.
Eén van de hoogtepunten van onze reis was een wandeltocht in het nationaal park Torres del Paine, het mekka voor avontuurlijke wandelaars in het zuiden van Chileens Patagonië.

ONTZET MET EEN HELIKOPTER
De Torres vormen geen voor de hand liggend reisdoel voor een gezin met kinderen. Het is ruig wandelterrein met een extreem klimaat dat heel snel kan omslaan. Of de tocht plezierig is hangt af van het weer. Torres del Paine is berucht om zijn stormen en regens. Vrienden van ons zijn jaren geleden met een helikopter ontzet, omdat de rivieren in het park dusdanig gezwollen waren dat ze geen kant meer op konden.
Is het de drang naar avontuur die ons naar het park lokt? We weten het niet.
De ongereptheid en de adembenemende schoonheid van de natuur willen we in ieder geval al wandelend beleven.

DE 'DOUBLE YOU' OFWEL DE 'W'
In de Torres zijn er in grote lijnen twee routes. De tocht 'achterom' en de 'W'. De eerste passeert de naamgevers van het nationale park langs de noordelijke kant.Het is een ruige tocht omdat er alleen maar primitieve campings zijn, waar je alles op je rug naar toe moet sjouwen. Bovendien is het erg afgelegen, wat de risico's bij slecht weer groot maakt. De tocht duurt minimaal acht dagen en met de kinderen nog veel langer.
We kiezen voor de in onze ogen meer kindvriendelijke 'W'. Deze tocht voert langs de zuidelijke kant van de Torres via prachtige meren van refugio (berghut) naar refugio en heeft - zoals de naam aangeeft - de vorm van een W. Je kunt van oost naar west of andersom lopen. Wij lopen van oost naar west. We stippelen de tocht zo uit dat we volgens de kaart niet meer dan 4 uur per dag moeten lopen. Wij doen er dan in ons tempo met vele rustpauzes een hele dag over.
Omdat het terrein al heftig genoeg is, besluiten we om niet met tenten en toebehoren te gaan wandelen, maar te overnachten in de refugio's. Hier kunnen we ook ontbijten, 's avonds eten en krijgen we zelfs een lunchpakket mee voor onderweg. Dat scheelt een hoop gesleep voor 4 personen. Ondanks dit "luxe arrangement" moeten er nog wel 3 rugzakken mee, want je moet op alle weersomstandigheden voorbereid zijn in de Torres del Paine. Droge kleren, regenkleding, extra laagjes, mutsen, handschoenen, sjaals. Maar ook lunchpakketten en water voor onderweg, want er staan immers geen kroegjes of restaurants in dit gebied. De meisjes hebben een klein kinderrugzakje mee, dat ze om beurten dragen.
De eerste dag vertrekken we bij refugio Las Torres voor een steile klim naar refugio Chileno en keren terug naar de berghut Las Torres om daar te overnachten. De tweede dag wandelen we langs het lago Nordenskjold naar refugio Los Cuernos. De derde dag houden we een rustdag. Dag vier voert de tocht via campemento Italiano naar refugio Pehoe. De laatste dag wandelen we op en neer naar Lago Grey met een geweldig uitzicht op de gelijknamige gletsjer.

GAUCHO ALS REDDENDE ENGEL
Wij hebben verschrikkelijk veel geluk met het weer: vijf dagen lang strak blauwe luchten en zon. Vanaf het moment dat we het park binnen komen, schuiven de wolken als gordijnen opzij en hebben we zicht op zijn naamgevers: majestueuze bergpieken die ons wandelaars gelijk imponeren. We hebben mazzel, want de Torres zijn meestal in nevelen gehuld. 's Ochtends is het nog fris en hebben we mutsen, sjaals en handschoenen nodig, maar na een uurtje wandelen verwarmt de zon ons aardig. In de loop van de dag trekken we steeds meer laagjes uit, tot we zo rond 12.00 uur 's middags zelfs even kunnen zonnen. De omgeving is echt hallucinerend mooi. Ook de andere bergpieken zijn stuk voor stuk indrukwekkend. Soms zijn ze gewoon super scherp van vorm, of ze combineren vele kleuren of beide. De bovenste laag van de bergen is vaak van basalt, een vingerwijzing naar de grote vulkanische activiteit in Chili. Veel van de pieken zijn bedekt met gletsjers. Af en toe valt er met veel geraas een hele berg ijs van de bergtoppen naar beneden. Het geluid volgt altijd later dan de val zelf, wat een raar visueel effect geeft: je hoort een enorm geraas, terwijl de lawine eigenlijk al voorbij is.
We steken regelmatig morenas over, ofwel steenrivieren die zijn gevormd in de vorige ijstijd, toen dit hele gebied bedekt was met gletsjers. Soms zijn ze droog, maar vaak ook stroomt er met wild geraas een rivier doorheen. Mara en Mila vinden het een leuk spel om de beste plek uit te zoeken om de rivier over te steken. Meestal lukt dit wel en zelfs nog met droge voeten, hoewel Ellen tot groot vermaak van de meiden bij elke oversteek natte voeten oploopt. Bij een heel woest stromende rivier lijkt het echt een probleem te gaan worden. Onze reddende engel is een gaucho, die uit het niets voorbij komt met twee paarden en die aanbiedt ons één voor één te paard de rivier over te zetten.
Naast de steenrivieren maken ook enorme zwerfkeien indruk. Ze liggen verspreid over het gehele gebied, ooit door de gletsjers plompverloren achtergelaten. Alsof een geweldige reus de keien als broodkruimels heeft rondgestrooid.

POEMAPOEP-ALARM
En we zien veel condors. Op dag twee scheert er eentje vlak boven ons hoofd. De meiden zijn er helemaal opgewonden van. Als we er voor gaan zitten om ze eens rustig te bekijken, komen ze helaas niet meer terug. De condors gaan zitten op hun richels in de rotsen om te zonnen en te rusten en wellicht ons uit te lachen. De volgende dag is de condor het onderwerp van gesprek van onze meisjes. "Mila, wat zou jij doen als er een condor op je hoofd komt zitten?", vraagt Mara aan haar zus. Tja, daar weet Mila toch niet zo snel een antwoord op en de rest van de dag buigen ze zich al wandelend over deze kwestie. Niet alleen de condor houdt hen bezig, maar ook de poema is een gevaar. Getuige de waarschuwingsborden bij de berghutten bestaat de mogelijkheid om deze beesten in de Torres tegen te komen en de meiden vinden dat niet zo'n fijn vooruitzicht. Op sommige momenten ruikt het naar de lucht in de dierentuin. Bij dit 'poemapoep'-alarm wordt er extra voorzichtig gelopen. Tijdens onze wandelpauzes oefenen de dames hoe je de beesten moet afschrikken als je ze tegenkomt. De één speelt poema en de ander, het wandelende slachtoffer gooit de regenjas over het hoofd om zich groot te maken en slaakt harde kreten om de grote kat te verjagen. In werkelijkheid is de kans op een ontmoeting met een poema gelukkig vrij gering. Wij lopen op de paden waar regelmatig mensen vertoeven en de poema's kijken wel link uit om daar in de buurt te komen.

KAPOTTE ONDERBROEKEN ALS TOETJE
De refugio's zijn over het algemeen goed uitgerust en prima plekken om de nacht gerieflijk door te brengen. Niks harde bedden, kou, lekkende daken en op een houtje bijten. Goede spullen, goed verwarmd, warm water voor de heerlijke douches en - zeker niet onbelangrijk - lekker eten. Niet speciaal, maar wel lekker en voedzaam. Niet goedkoop, maar ja voor luxe moet je betalen. Iedereen, personeel van de refugio's en de collega-trekkers, zijn erg enthousiast en verbaasd dat onze meiden zo goed meelopen en hun eigen rugzak dragen. Het levert ons veel aanspraak op en gezelligheid. In refugio Los Cuernos bakken Mara en Mila met kok Julio de Chileense versie van oliebollen, die ze hier 'calzones rotos' ofwel 'kapotte onderbroeken' noemen. Heet uit de pan serveren de dames in hun pyjama deze lekkernij aan de vermoeide wandelaars.
Wandelen in de Torres doe je niet alleen. Het park is een waar backpackersparadijs. Dagelijks lopen er zo'n 3000 mensen verspreid over het hele park. Vooral Amerikanen, Israëlische jongeren en ook veel Nederlanders. Dit geweldige natuurgebied heeft echter zo'n enorme omvang dat de wandelaars zich aardig verspreiden over het gebied.
's Avonds op de campings en in de refugio's is de tijd aangebroken om ervaringen uit te wisselen met andere wandelaars. Gedurende onze vijfdaagse tocht komen we steeds dezelfde mensen tegen en er is altijd tijd voor een praatje. Wandelen in de Torres smeedt absoluut een band.
Als we het park laat op de vijfde dag verlaten, pakken wolken zich samen en komt er mist opzetten. De Torres zijn onze familie goed gezind geweest en hebben zich van hun lieflijke kant aan ons laten zien. Het ware gezicht van de Torres komt te voorschijn en achter ons wordt het steeds grijzer en grauwer.

Marco van Dorst
Ellen van Troost