De Krajina

"De Krajina?” 'T mocht wat.Ja in de oorlog, toen wilden ze zich afscheiden. Stel je voor, een Nederlandse provincie, Limburg, wil zelfstandig worden, dat kan toch niet?"" Dit was duidelijk de verkeerde vraag aan de verkeerde persoon.
Een Kroatische vrouw, al 23 jaar in Nederland wonend, in de Eurolines-bus op weg naar Zagreb.Ze vergat voor 't gemak,dat dat nu juist was wat Kroatie had gedaan. Nee, hierover kon je met deze mensen beter niet praten.

Ik wilde na 12 jaar graag de Plitvice meren weer eens bezoeken, en had haar gevraagd of die in de Krajina lagen, waar de naweeëen van de oorlog wellicht nog merkbaar waren.
Nou, dan maar op goed geluk.
Om 5 uur 's ochtends komen we aan op het busstation van Zagreb,om 6 uur gaat de eerste bus al.
Het Nationaal Park Plitvice, door de Unesco aangewezen als Europees natuurreservaat,trekt bussen vol bezoekers.Nu het nog zo vroeg is, kan ik de drukte ontlopen door niet via de entree te gaan,maar door te lopen naar een iets hoger gelegen meer.
Achter een serie bergruggen valt door het hele jaar heen een enorme hoeveelheid regen omlaag, een serie meren vormend, die door talloze watervallen in elkaar overlopen. Temidden van eenzeer dun bevolkt gebied, is dit reeds lang nauwelijks door de mens beïnvloed, en heeft het woud eromheen oerbosachtige dimen­sies. Wolven en beren huizen in de bergen daarboven..De entreeprijs ontloop ik niet, meteen komt een bewaker naar me toe en vraagt mijn kaartje. Dat kan ik ook bij hem kopen, en eigenlijk is het die f 20 ook wel waard.Met een pont­je, bemand door de bewaker, een militair als secondant en me­zelf als enige passagier, wordt ik overgezet, waar een wandel­route begint, die langs de oevers stroomop© dan wel afwaarts loopt. Een summier wandelkaartje wordt me na twee keer vragen, met kennelijke tegenzin verstrekt. Waarschijnlijk heeft de man, na een blik op mijn uitrusting, al een vermoeden van mijn snode plannen. De route zelf is door pijlen zonder kaart immers makkelijk te volgen.
Met stammetjes is een pad gemaakt, waardoor het moerasbos be­gaanbaar wordt. Slingerend, langs meren en watervallen, ont­vouwt zich een landschap, wat je in Canada of Nieuw Zeelanddoet wanen. Woudreuzen, soms half of geheel vergaan, overdekt met varens, mossen en paddestoelen. Kristalhelder water, door een overvloed aan kalk soms tegen groen aan verkleurd.
Na een lunchpauze i n de zon, waarbij ik het zweet van de bus­reis in het meer afspoel, loop ik door langs het bovenste meer, waar bijna geen toerist meer doordringt, nieuwsgierig naar wat rest van het door de communisten indertijd, met het oog op de zuiverheid van het gebied grotendeels ontruimde dorpje Plitvica Jezera.
In een van de verlaten huizen schuil ik voor een bui.
Het valt me op dat de open plekken rond het dorp nu aan het dichtgroeien zijn bij gebrek aan beweiding. Soms kan de invloed van de mens de natuurlijke variatie op kleine schaal vergroten.
Maar hoe de verhouding mens-beer is geweest als die zich vergrepen aan een schaap laat zich raden.
Ik vind het beekje terug waar ik de vorige keer de zwarte ooievaar zag, maar nu zie ik slechts een paar reigers. Met een licht gevoel van spijt volg ik het stroompje en vind aan de bovenloop een in onbruik zijnde picknickplek, waar ik mijn tent net voor de volgende bui opzet.De regen houdt hopelijk ook de bewakers binnen.

De volgende dag schijnt de zon uitbundig en ik loop weer terug naar het dorpje, dat nu geheel verlaten blijkt. Ik doorzoek een paar huizen voor een balpen. Normaal heb ik er wel 2 bij me, nu ben ik de ene in de bus al kwijtgeraakt.
Sommige mensen nemen een boek mee op vakantie, ik bespaar het gewicht en maak genoeg avonturen mee om een boek mee te vullen.
In ieder geval genoeg stof voor het thuisfront. De tragedie die zich rond de huizen heeft afgespeeld zal me later duidelijk worden.
Planten, bijen,vlinders en vogels zuigen zon en water gulzig op,en behalve drinkwater kom ik ook geen snoepgoed tekort.Volop bosaardbeitjes en frambozen, terwijl ik de hoofdstroom stroomopwaarts in westelijke richting volg. Na een uur of twee sta ik aan een asfaltweg, hier eindigt het Nationale Park.
Een bepaalde spanning valt van me af. Een reservaat is immersvoor de dieren, die tenminste de nacht het rijk alleen horen tehebben. Vanaf nu zal geen hond het vinden van een plekje voor mezelf me betwisten. Nergenszijn afrasteringen of bordjes "privé".
Een zacht glooiend landschap, ideaal om relaxt te lopen.
Maar ook hier blijken de huizen verlaten. Soms dichtgespijkerd, kogelgaten in de muren, opschriften, die duidelijk maken, dat dit Kroatie is. Sommige half verbrand of leeggehaald, onbewoonbaar gemaakt, het achtergelaten huisraad buiten rottend op een hoop.
"Dan opeens een oude man in zijn voortuintje, verbaasd terug­groetend:"Dobar dan"",( het laatste woord uitgerekt:daan). Een Duitse auto stopt, een man met paarse zonneglazen stapt uit, vraagt:"weet u wat hier gebeurd is? Al een uur rijden we vanaf de kust door dit binnenland, dorp na dorp uitgestorven. De velden, niemand bewerkt ze, die huizen zijn vaak nog goed".

Een goeie vraag, maar aan de verkeerde persoon. Ook ik zal me, huis na huis, afvragen:wat is hier gebeurd. Nergens vee te bekennen, waar zijn de mensen, leven ze nog?
Het is begin juli en de geografische ligging van het gebied zorgt voor wat wolken, een windje, zon en warmte, ideaal om dagen te lopen. De hele dag buiten maakt je kwetsbaar voor de elementen. Ik sla een zijpad in, me behelpend met een kaart van 1:300.000, en zoek mijn weg noordoostwaarts in de richting van de Sloveense grens, omdat ik hierna in Slovenie het Nat. Park Notranjska wil bezoeken. Ik doe vier uur over volgens de kaart 5 km., maar verdwalen hoort erbij. Waar kan dat immers nog echt, zwerven zonder zorgen. Ik heb alles bij me om desnoods 4 dagen te overleven.
Opeens tekent zich op het pad, waar het zand na de regen van gister nog onbeschreven en rul is, een haarscherp dierspoor af, dat ik tientallen meters kan volgen. Ik neem foto's met een "luciferdoosje erbij; een centimeter behoort niet tot mijn uit­rusting, evenmin als determinatieboekjes, en diersporen hebben" tot nog toe niet mijn bijzondere interesse gehad.De natuur is zo onnoemelijk veelzijdig, je kunt je gewoon niet in alles tegelijk verdiepen. Ik hoop dat het een Lynx blijkt te zijn, hoewel een stem in mij n achterhoofd fluistert dat bij katachtigen nooit een nagelafdruk te zien is. Thuis blijkt het een das.
Ook over dit weggetje doe ik uren. Ik moet lang lopen voor ik een open plekje voor de tent vind, en wat regenplassen, waaruit ik met met mijn laplandmok wat water schep. In dit karstgebied verdwijnt het regenwater even snel als het neervalt. De volgen­de dag ontdek ik bij een vervallen stationnetje een waterput.
Hoewel de emmer lek is kan ik toch voldoende water putten voor een broodnodige wasbeurt. Vooral mijn voeten hebben dorst. Uit een kapotte tegel voor het gebouwtje zie ik, vlak voor ik er rakelings langs was gelopen, een kop en staart van een flinke adder steken.Het ondergrondse deel schat ik toch ook nog op een meter.
Er komt zowaar een treintje aan, dat bij het zien van mijn persoon nog stopt ook. Ik blijf bij de waterput zitten, op dat moment is dat het enige wat van belang is. De conducteur draait een raampje open, passagiers wenken, maar ik schud van nee. Na wat stomverbaasde blikken trekt het treintje weer op.
Water is een centraal element in een wild-kampeertocht.Als je geen kilo's extra wilt sjouwen, moet je het zoeken.Zo ervaar ik in Europa toch een soort wildernisgevoel,met de luxe dat als je de hele dag loopt, toch binnen 3 dagen wel weer een winkel tegenkomt. Vaak is onderweg nog het nodige aan vruchten en noten te vinden, of vraag ik bij een boer om melk of aardap­pels, en met twee kilo rantsoen, genoeg voor een dag of 4, kan ik het wel een dag of 10-12 uitzingen. Ik heb dan meer beleefd dan een ander in 3 weken.

Landschappen sparen.

Hoe vaker je rondtrekt, hoe meer landschappen je gaat herkennen aan plantengroei en dierenwereld. Met 12 kilo bagage kan ik de hele dag over vlak of licht glooiend gebied lopen, maar zit ik eenmaal midden in het gebied, dan hou ik het vaak na een uur of 4 voor gezien. Oftewel, ga ik , ergens bij het water, zitten kijken naar wat er zich allemaal afspeelt. Langzaam wennen de dieren aan je aanwezigheid, en hervatten hun dagelijks gedoe,of komen nieuwsgierig naar je kijken.En als het te warm wordt:pet op de kop, nat washandje op de buik, voeten in het water, hier tussen vogels en krekels, geuren en kleuren, wie taalt er dan nog naar een sauna of Bachbloesemterapie?
Zo is iedere dag een speurtocht naar het ideale plekje. Een plaats voor de nacht, waar 's avonds de reebok uit de bos­rand komt, om, als hij lucht van je krijgt, met luide blaffen protesterend wat verderop te gaan grazen.De bosuil, die roept tegen de maan als je er even uit moet.'s Ochtends gewekt worden door een vogelkoor, de zon die bij je binnen schijnt, rust, geen lelijke geluiden, en niemand die je stoort.

Soms is de realiteit wat minder romantisch.

Bij het doorzoeken van een verlaten boerderij, waar alle huisraad door het huis verspreid ligt, inclusief wat flessen drank op de zolder, tref ik een machinegeweerkogel, compleet, met huls en kruit, aan op de drempel. “Kom hier nooit meer terug”, betekent dat. Ik heb die kogel nog, als trofee. Een pad verdwijnt in het niets, zal ik dan hier eens een beer tegenkomen? Ach, van de vorige keer weet ik dat ze slechts ’s winters naar beneden uit de bergen durven komen, en graaien in de afvalbakken bij het restaurant. Als ik wat later over een bospad loop, ontwaar ik zowaar een houthakker. Als hij me in d e gaten krijgt, valt zijn mond open van verbazing. Hij snelt ervandoor, en verschijnt na een minuut of tien met een busje vol kameraden, die me allen in volle verbazing aanstaren. Ze zeggen niets, en verdwijnen weer. Weer wat later komt me een vrachtwagen met boomstammen achterop. Hij stopt, de chauffeur spreekt me in het Duits aan. Of ik wel op de paden wil blijven. “Hoezo?”, vraagt ik. “Na, es gibt ein Problem hier”., zegt hij. “Minen”.

Rob van Iren