Schotland 2008

Spring/NIVON - 15 augustus tot en met 31 augustus

“Het moet veel regenen in Schotland, anders blijft het niet zo groen”, waren de wijze woorden die mijn moeder mij toemailde, vlak voordat ik met de NIVON-werkgroep Spring naar Schotland vertrok. Mijn moeder had vast gelijk, maar gelukkig levert twee weken wandelen door Cairngorms en Wester Ross meer herinneringen op dan groen en regen.

Cairngorms en Wester Ross zijn beiden niet geschikt voor watjes; ze bevatten bergen, regen, midges, modderige paden, regen, spectaculaire uitzichten, midges, mist en nog meer mist, druilerige bothies, heel veel riviertjes en regen. Wie niet zo goed tegen de natuur kan, wordt verzocht het eerstvolgende vliegtuig naar Lloret del Mar te pakken.
Spring ging wel. Bij de preunie was ‘waarom ga je mee?’ een van de vragen die iedereen moest beantwoorden. Er zijn geen aantekeningen van, maar de uitspraken kunnen wel eens confronterend zijn, nu Schotland zijn ware aard heeft laten zien.

De eerste uitdaging heet Cairngorms. Cairngorms bestaat uit 3800 km˛ ruigte, die sinds 2003 Nationaal Park is. Op de planning staan drie loopdagen, een rustdag en daarna weer twee loopdagen om het dorpje Aviemore te bereiken.Cairngorms in lopen kost al een dag, waarbij het landschap al snel zijn laatste Teletubbie-karaktertrekjes verliest. Om ons heen horen we het geknal van de locals, die blijkbaar zin hebben in hertenbiefstuk. Het kamp wordt opgeslagen bij een riviertje. De plek heeft alles in zich; leeg, stil en woest. En regen en midges, de keerzijden van Schotland.

Midges zijn ongeveer twee millimeter groot, en veroorzaken rode jeukende bulten die veel groter zijn dan zijzelf. Midges bestaan slechts uit een vliegsysteem en een bijtsysteem. De grote kracht van midges zit daarom in hun aantal; het zijn er duizenden, zoniet meer, die zich in wolken op argeloze wandelaars storten. Weliswaar waren wij tot op de tanden bewapend met rare hoofdnetjes en DEET, maar ze bleven lastig. Hoe bescherm je bijvoorbeeld de plek waar je shirt steeds uit je broek glijdt?

De tweede dag maken we kennis met modder. De lager gelegen delen van Cairngorms zijn een groot veenmoeras. We lopen inmiddels over paden waarbij je vooral niet moet proberen om naast elkaar te lopen. Ook gebeurd het wel eens dat, wat op de kaart een pad lijkt, in de praktijk een klein riviertje is dat vrolijk door het landschap stroomt. De dag eindigt bij Corrour Bothy, waar we net iets eerder zijn dan een groepje Duitsers dat ook wel in deze pittoreske schuilhut had willen slapen. Met negen man is de hut echter mudvol. Als troost bieden we het gezelschap een kopje thee aan. Omdat het een beetje warm is in de hut, slapen we met het raam open. Misschien was het niet zo’n goed idee. Zeer vroeg in de ochtend wordt de een na de ander lekgebeten door de midges. Ook de ontbijtpap kan met geen enkele mogelijkheid vegetarisch genoemd worden.

De regen lijkt op de derde dag een permanent gegeven te worden. Cairngorms druipt, maar wat is het er mooi! We raken bekend met het fenomeen teva-rivier. Dat betekent; rugzakken af, schoenen verruilen voor sandalen en het koude water door. Vanwege het gewicht zijn er niet zoveel paren sandalen mee, waardoor elke rivier een logistieke operatie op bescheiden niveau wordt. Het einddoel is Fords of Avon refuge, een prachtige naam voor wat in de praktijk een schuilhut van een paar vierkante meter is. Gelukkig is het zo koud dat we het helemaal niet erg vinden om dicht op elkaar te zitten bij het eten. Omdat het donker is, blijven de midges buiten. De mannen in het gezelschap kennen inmiddels wel de tien redenen waarom midges beter zijn dan vrouwen. Midges hebben bijvoorbeeld niet om volslagen onverklaarbare redenen zeven handtassen nodig.

De volgende dag is het rustdag, dus de ritsen van de tenten gaan pas om een uur of negen open. Het eerste wat we zien is een stralende zon. Jammer dat het geen wandeldag is, maar de zon komt ook goed van pas om riviergewassen kleren en haren te drogen.

De grote vraag is of het weer doorzet; dan zou de volgende dag gebruikt kunnen worden om een Ben MacDui en Cairn Gorm te beklimmen. De volgende ochtend worden we wakker met het vertrouwde getik van de regen en treedt optie twee in werking. Met rugzakken de Ben MacDui overlopen naar het skicentrum van Aviemore. Ben MacDui is 1309 meter hoog en koud, nat en winderig. Dit keer houden we geen middagpauze op een mooi plekje om uitgebreid soep en hartkeks te eten, maar schuiven we met zoveel mogelijk kleren aan de middaghap naar binnen.

Bijna bovenaan de top worden we aangesproken door een Engels echtpaar; er zwerven twee Israelische meisjes rond over de top. Ze zijn moe, koud, verdwaald en hebben een slechte uitrusting. De Engelsen hebben hen de weg gewezen, maar vragen of wij even op willen letten of we ze tegenkomen. Twintig minuten later staan we bovenaan en het eerste wat we zien zijn twee kleine schimmen in de mist. We nemen geen groepsfoto, we hebben wel wat beters te doen. Israelische handen worden gewarmd, regenjassen goed dichtgeritst, mutsen opgezet en zware bagage overgepakt naar Nederlandse rugzakken. Het is nog zeven kilometer naar het skicentrum, dat moet te doen zijn onder Nederlandse begeleiding. Het pad is lastig te vinden en splitst zich onverwacht, maar uiteindelijk duiken de katrollen van het skicentrum op in de mist. Helaas is de koffiebar dicht, maar er is wel een toiletruimte, met van die handendroogblaasdingen. Die kunnen ook best fungeren als handschoendroogblaasding, jasdroogblaasding, enzovoorts. s’Avonds slaan we de tenten op bij een rendierfarm. Het knorrende geluid van de rendieren (meuh...) zal ons op de een of andere manier de rest van de vakantie achtervolgen.

We lopen terug naar de bewoonde wereld; eerst veranderen de kale rotsen in bos, en daarna komen we steeds meer mensen tegen. Geen in gore-tex gehulde wandelfreaks, maar gewone mensen die een dagje in het bos wandelen. In Aviemore volgen de douche, een wasmachine en droogruimte, echte bedden, een Indisch restaurant en uiteindelijk de whisky. Beschaving is af en toe best comfortabel. In Aviemore is dit weekend iets onduidelijks voor motormuizen, dus het hele dorp ziet zwart van de Harleys en leren jacks.

De volgende dag wordt gebruikt om boodschappen te doen en de bus naar Wester Ross te pakken en de zon staat opeens stralend aan de hemel. De buschauffeur zet ons af bij Corrie Haly, waar we de tenten tussen een stel paniekerige schapen opslaan. Even later kunnen de muskietennetten weer op; we vragen ons af waarom er geen horrorfilm over midges bestaat. Het scenario voor The Blair midge project is geboren.

Wester Ross is geen natuurpark, maar in de praktijk net zo woest en leeg als Cairngorms. Wel waait het er meer, zodat midges en regen hopelijk wat vaker worden weggeblazen. Er ligt een bikkelscenarie voor ons klaar, als we naar Gairloch, aan de kust, willen lopen moeten we behoorlijke dagmarsen maken.

Wester Ross maakt haar beloften waar. Na een regenbuitje s’ochtends lopen we in de zon. Bij de lunch wordt zonnebrandcreme gesmeerd en de 400 meter klimmen bij Glean na Muice is zelfs ronduit warm. Ook de volgende dag lijkt mooi te worden, maar als we de berg afdalen naar het minidorp Letterkewe, slaan regen en wind ons opnieuw in het gezicht. We lopen langs Loch Maree, dat beslist een van de mooiste plekken van Schotland moet zijn. Als we het bikkelscenario willen halen, moeten we de rivier ten oosten van Loch Maree vandaag passeren. De rivier blijkt bij de monding echter vijf meter breed te zijn en ziet er diep uit. Het bikkelscenario halen we dus niet. Als troost krijgen we de mooiste zonsondergang van de hele vakantie.

Het alternatief is om de volgende dag met een wijde boog om de rivier naar het dorpje Kinlochlewe te lopen. Dat is ook niet voor watjes; opnieuw lopen we zo’n achttien kilometer met slecht weer en hoogteverschillen. Het is tevens de enige keer in de hele vakantie waarop we verkeerd lopen. De ons zo vertrouwde mist hangt inmiddels weer dik om ons heen, maar niet dik genoeg om mensen te verbergen die hun behoefte willen doen. Die kunnen, achteraf gezien, beter een struik induiken.

In Kinlochlewe is gelukkig een pub. De locals schrikken van negen modderige wandelaars die acht warme chocolademelk en een bier bestellen. De mannen dragen de clichematige geruite overhemden en kaplaarzen en ruiken naar schaap. Het Schotse accent is vrijwel onverstaanbaar.

Iets buiten het dorp ligt een gratis kampeerveldje met wc’s en een kraan, zodat we de hadex niet meer nodig hebben. Een nieuwe wolk midges is bijgeleverd en dwingt ons om het avondeten te consumeren in de dameswc. Het is weliswaar de lekkerste maaltijd ooit gegeten in een toilet, maar comfortabel is het niet echt.

s’Ochtends zingen we eerst ‘lang zal hij leven’ voor een van de reisbegeleiders, met muskietennetten op. De poging om hem te verrassen slaagt, al wachten we nog steeds op de foto met de handdoek-in-kiltpatroon die we hem cadeau doen. Onze laatste wandeldag laat voelen dat we moe zijn. We lopen zonder zware rugzakken een rondje door het natuurpark Ben Eigh, en beklimmen daar uitzichtpunt Cairn, waar we de gemiste foto-op-de-top inhalen. Eindelijk schijnt de zon weer en het uitzicht is mooi. Terug op de camping breken we de tenten af en tracteren we onszelf op een nachtje bunkhouse. De luxe van een ruwhouten stapelbed laten we ons niet ontgaan.

Dan volgt het afscheid van de smalle wandelpaden en de bergen. We nemen de bus terug naar Edinburgh om daar nog twee nachten te blijven. Terug van de rimboe naar een stad met bijna een half miljoen inwoners zorgt voor een bescheiden cultuurschok, maar de luxe is ook wel comfortabel. Edinburgh is een mooie stad en de tijd die we hebben is eigenlijk te kort om alles te zien. Voor wie nog energie over heeft wordt de avond besloten (of de morgen begonnen) op de dansvloer van Bongo’s.

Zijn we echt luxepaarden geworden? Nee. De boot terug naar Nederland wordt geteisterd door regen en wind, maar in een hoekje van het dek zitten negen mensen met bergschoenen en capuchons brood te snijden met zakmessen. We kunnen het toch niet laten.

Karolien van Wijk