Het jachtseizoen is geopend: teken

Zoals overal valt te lezen en je misschien zelf ook al aan den lijve hebt ondervonden hebben de teken de jacht weer geopend. Het tekenseizoen is er weer en dus tijd om nog eens wat feiten met betrekking tot teken op een rijtje te zetten.

Fabeltjes rond teken
Als er één beestje is waar veel onwaarheden over worden verteld, dan zijn het wel de teken. Niet alleen over de ziekte van Lyme die ze kunnen overdragen, maar vooral ook over het verwijderen van teken (later daarover meer). Zo zijn er mensen die zeggen dat je teken alleen op kunt lopen als je onder takken doorloopt: mis, teken kunnen zich ook gewoon in hoog gras of struiken ophouden en zo bijvoorbeeld je knieholtes bereiken. Een ander veel gehoorde opmerking is dat het gevaar van teken zwaar wordt overdreven: mis, de ziekte van Lyme die teken kunnen overdragen is wel degelijk een zeer gevaarlijke aandoening voor de mensen en dient absoluut serieus te worden genomen. Daar tegenover staat overigens dat het niet zo is dat alle teken de ziekte van Lyme overdragen, dus je moet je ook weer niet gek laten maken door indianenverhalen dat elke teek een wandelende sluipmoordenaar is. Zekerheid gaat boven alles, dus doe bijvoorbeeld een test (lees er over verderop in dit artikel).

Verwijderen van een teek
Zoals gezegd worden er veel onwaarheden verteld met betrekking tot het verwijderen van een teek. Het belangrijkste is om te begrijpen wat een teek nu eigenlijk doet (zichzelf volzuigen met jouw bloed) en wat je dus moet voorkomen: dat er iets van de teek achterblijft in of onder je huid. Als je dat simpele feit begrijpt, dan snap je dat zaken als een teek wegbranden met een sigaret of wegvegen met een doekje met alcohol niet de manieren zijn. Beter is het om een pincet, een tekenlasso of een tekenlepel te gebruiken. Zorg echter wel dat je ná het verwijderen de wond wel netjes schoonmaakt met een desinfecterend middel.

Pincet, lepel of lasso?
Waar je vroeger een teek met een eenvoudige huishoudpincet verwijderde zijn er tegenwoordig verschillende 'tools' op de markt om een teek goed te verwijderen. Zo heb je speciale tekenpincetten, deze hebben een hoek zodat het makkelijker is om om de teek heen te knijpen in plaats van de teek fijn te knijpen tijdens het verwijderen. Sinds enkele jaren is er ook een soort mini-lasso op de markt. Deze lasso van TRIX is welhaast onbreekbaar en voorkomt dat je ongewenst de teek toch fijnknijpt. Afgelopen jaar is daar de TickedOff tekenlepel bijgekomen. Deze lepel met een gleuf schuif je als het ware om de teek heen om vervolgens de complete teek zo uit de huid te 'lepelen'. Grote voordeel van deze lepel is dat hij makkelijk is te desinfecteren (ook in het veld met een doekje Sterilon) en dus snel meerdere keren achter elkaar bij verschillende personen kan worden gebruikt.

Teken-test
Dit jaar nog komt Coda, fabrikant van de bekende TRIX tekenlasso, met een actie waarbij alle onzekerheid met betrekking tot besmetting met de ziekte van Lyme kan worden weggenomen. Het principe is even eenvoudig als doeltreffend: je krijgt bij aanschaf van de tekenlasso een buisje waarin je de uitgenomen teek kunt bewaren en opsturen. In het laboratorium wordt vervolgens bekeken of de teek is besmet met Lyme en wordt de uitslag van deze test beschikbar gesteld op het Internet. Middels een eigen code (die op de verpakking van je tekenlasso staat) kun je deze uitslag ophalen en zo direct weten of er kans is op besmetting met Lyme. De kosten voor de test vallen mee (EURO 38,-) en het neemt direct de onzekerheid weg die bestaat bij een normale beet (wachten of er wel of geen kringen ontstaan). De test zal vanaf mei beschikbaar zijn voor de Nederlandse consumenten.

Ziekte van Lyme
Ziekte van Lyme wordt veroorzaakt door een bacterie, Borrelia Burg-Dorferi. Voluit heet de ziekte dan ook Lyme-borreliose. Het is nauwelijks voor te stellen dat een klein beestje als een teek deze ziekte kan veroorzaken. De ziekteverschijnselen liegen er namelijk niet om. De bekende rode ringen zijn slechts het topje van de ijsberg als het gaat om symptomen. Er zijn namelijk veel meer symptomen, variërend van koortsaanvallen tot kleine problemen met de ogen. In een verder gevorderd stadium kunnen onder andere gewrichten worden aangetast (met behoorlijke zwellingen en pijn tot gevolg) en ga je bijvoorbeeld dubbelzien. Zover hoeft het echter niet te komen als aanwezigheid van de ziekte snel wordt onderkend, behandeling met antibiotica is dan namelijk geen probleem.

Links
SAAG
Teek Care
Teekweg (TickedOff)
Coda (TRIX)
LCR (Landelijk Coordinatiecentrum Reizigersadvisering)
Beten, steken en vergiftigingen (Hiking-site.nl)