foto In het schrijfblok komt telkens een nieuw (reis)verhaal over de belevenissen van bezoekers van de site. Ook jij kunt jouw verhaal insturen voor publicatie.

65° 34' 25,1" NB 37° 10' 50,6" WL

Na een hectisch jaar ben ik de uitputting nabij en breekt eindelijk de Avond van het Grote Inpakken aan. Vergeefs probeer ik de hele kano-kampeer uitrusting in één rugzak te proppen. Met een alarmerend laag zelfvertrouwen houd ik het om 03.00 uur 's nachts voor gezien. Pijn in versleten pols- en vingergewrichten houdt me uit de slaap. Een interessant begin van een kanotrip in Groenland.

De volgende ochtend glijdt de gehele kano-inhoud moeiteloos de rugzak en weekendtas in. Stroopwafels en wanten vind ik uiteindelijk overbodig en blijven thuis.

Op Schiphol kom ik niet verder dan het detectiepoortje vanwege verboden wapenbezit; zakmes in handbagage. Een paar uur later strompel ik dan toch nog een donker, somber, nat en koud IJsland binnen. Mismoedig zet ik mijn oude, lekke tentje op een zompig grasveldje op met te weinig haringen, loop de eetafspraak met mijn toekomstige gids mis en ontdek bij toeval, vlak voor ik in slaap val, dat ik de volgende ochtend van een heel ander vliegveld moet vertrekken dan waar ik die middag aankwam.

24 Uur later val ik in een guesthouse in Kulusuk een stuk relaxter in slaap met een snurkende Schot, Brit en de Canadese gids aan mijn voeten. Boven slaapt het Canadese stel. Ik droom van de ijsschotsen, het pakijs en die eenzame ijsberg daartussen die ik 's morgens uit het vliegtuigraampje zag. 's Middags deden we in dikke fleece-kleren, winterjas en ijsmuts aan teambuilding; drie tweepersoons opvouwbare rubber kajaks (Feathercraft) in elkaar zetten. Eerst op de mannenmanier, halverwege alles weer uit elkaar en tenslotte op mijn manier (de gebruiksaanwijzing volgen).

Vóór het diner krijgen we instructie over de omgang met 'personal waste'; het gebruikte toiletpapier in papieren zakjes bewaren en over twee weken bij terugkomst weggooien. Het is hier zo droog en koud dat je toiletpapier in de natuur na jaren nog terug zult vinden. Dat willen we niet. Dit in schril contrast met de omgang van de locals met afval. Van oudsher werd hier van het voedsel en de verpakking alles verwerkt en gebruikt, tot aan het laatste graatje of botje toe. Wat onbruikbaar was, werd rondgestrooid, dat vraten de sledehonden wel op. Zo gaat dat nog steeds, alleen vreten de honden geen glas, blik of plastic. Pas vorig jaar is er in Kulusuk een toilet- en vuilnisophaaldienst gestart door Johan, onze gastheer, idealist, ondernemer in alles, antropoloog, parttime professor en lokale cowboy. Op een driewielige motor met aanhangwagentje en bagagerekken voor en achter scheurt hij met skibril en ijsmuts op door kuilen, over keien tussen het vliegveld, het dorp en ons guesthouse. Af en toe mag ik voor- of achterop meeliften en voel mijn nieren dan wandelen. Denemarken noch Groenland betalen mee aan het wegonderhoud dus financiert Johan een deel uit eigen zak. De weg is twee maanden per jaar begaanbaar. Voor de rest racet hij linea recta van A naar B over ijs- en sneeuwvelden met een flitsende sneeuwscooter. De hoteleigenaar rijdt in een indrukwekkende 4-wheel drive over de vier kilometer lange hobbelweg. Kulusuk telt drie auto's, vijf douches en 350 inwoners.

De volgende ochtend worden de drie tweepersoons kajaks dwars op het aanhangkarretje gelegd en gaat het stapvoets richting haven. Een horde foto- en knuffelgenieke Kulusukertjes volgt ons en staat voortdurend maar goedbedoeld in de weg. De volwassenen kijken geïnteresseerd toe hoe we nerveus, onwennig bergen plastic zakken met eten in de kajaks stouwen.
De baai ligt propvol ijsbergjes. Van gindse heuvel zien we daar ook knalblauw water tussen en nabij het dorp zie ik donkere silhouetjes een zeehond slachten op een alarmerend rode ijsschots. Eindelijk wat kleur in die witte wereld!
Bij de eerste aanvaring met een brok ijs houd ik mijn hart vast. Opblaasbare kajak? Rubber? Scherp hard ijs? 14 Dagen later keren we de kajaks om: geen enkel krasje of spoor van slijtage! Diep respect voor de rubberen opblaasboten!
Er volgt een adembenemend, opwindend tochtje van het dorp naar de dichtbij gelegen eilandengroep, slingerend tussen de ijsbergjes en -schotsen. Klik, klik doet de camera en ik laat Jim, mijn loeisterke, zwijgzame, Schotse kanomaat waarmee ik de kajak deel, lekker peddelen. Hij vindt alles best. Later kano ik beter mee en worden we voor de rest van de tocht de Duracell-beertjes genoemd met ons beestentempo. We stuiten op een ondoordringbare massa ijs tussen de eilandjes. Dan maar buitenom en via de fjordkant (Ammassalik Fjord) naar het noorden. Snel komen we in open water; minder ijsbergjes maar wel groter. Het opkomend tij brengt mist mee uit zee: relatief warm zeewater ontmoet koud gletsjerwater. Erg spookachtig. Met de grootst mogelijke zelfbeheersing weet ik het fotograferen tot 36 opnames in twee uur te beperken.

Foto: Sien van Meurs

Het is erg wennen om na het opzetten van de tent werkeloos te mogen toezien hoe de gids voor ons kookt. Veertien dagen lang vier-sterren eten. De gids bakt de ene taart na de andere en serveert 's morgens warme drie-in-de-pan met syrup. In de verstrekte gorp (=good old raisins and peanuts) zijn de "r & p's" tussen de luxe nootjes, mini m&m's en exotische zaden nauwelijks terug te vinden. De twee Canadezen, de Schot, de Brit en ik richten de bar in: vijf soorten sterke drank, black bean dip en luxe knabbelspul. Na drie avonden is de bar al voorgoed leeggedronken.
De tweede avond is het bar koud; mist in combinatie met wind. Het wordt een ware test op onze kleding. De mijne voldoet prima qua functie maar met mijn zelfgemaakte fleecebroek en ijsmuts, 32 jaar oude kaplaarzen, ouderwetse slaapzak, Hema zonnebril en dito regenbroek, voel ik me tussen de voortdurend in het duur en nieuw gestoken kanomaten behoorlijk underdressed. De ontbijttafel als catwalk. En ik moet het ook al zonder elektrische tandenborstel, cd-man en kanohandschoentjes doen. Wel heb ik de getijdetabel van de omgeving bij me. Die hebben (en kennen) zij weer niet. Daar maak ik wel de blits mee!

We varen door een relatief saaie fjord (Ikaasatsivaq), aan beide zijden geflankeerd door enorm hoge, steile bergketens. Ik fantaseer dat we de bek van een haai binnen varen. De zon schijnt onbarmhartig en ik ben blij met een beetje schaduw aan de voet van zo'n hoektand. Een vrije dag brengen we op 600 meter hoogte door, in korte broek glijdend over sneeuwvelden. 's Nachts schrik ik wakker van vallend gesteente (maatje Volkswagen-Golf) verderop in de vallei. Het gruist en stoft nog lang na.
De volgende dag doen we een dorpje (Tiniteqilaaq) aan en hangen de fotograferende toerist uit. Vriendelijkheid alom! We gaan snel verder en varen de saaie fjord uit, rechts af de volgende fjord (Sermilik Fjord) in.
Er openbaart zich een onbeschrijflijk uitzicht. Aan de overkant (het lijkt vlakbij, maar door de hoge bergen en de helderheid vergis ik me voortdurend in afstanden) tussen en achter de besneeuwde bergtoppen zie ik de IJskap: een veel te hoge en zacht golvende horizon; knalblauwe lucht boven een spierwitte, oneindige vlakte.
Tussen het Hier en Nu en Gene Zijde, Ultima Thule of The Big White heerst Chaos.
Alle soorten en maten ijsbergen drijven hier met de getijden en de wind mee. Een feest van vormen: piramides, sprookjeskastelen, raceboten, kamelen, gezichten, helikopters, platforms, paddestoelen, zwanenhalzen, vraagtekens. Rulle sneeuw, transparant ijs, zwembadblauw, mintgroen, zwart, wit, dof, glimmend, geribbeld, gestreept, effen, glad, van 500-500-50 meter tot vriesvakblokjes formaat. Van nog geen jaar tot (in theorie) drie miljoen jaar oud toen de IJskap gevormd werd. Het is een vreemde sensatie om zo'n oud ijsklontje te laten smelten in je mond en te weten dat je oeroud water drinkt en dat dan pas de zuurstof vrijkomt wat al die tijd gevangen heeft gezeten in dat ijs.
Het borrelt, plonst, druppelt, stroomt, klettert, knispert, schuurt, zucht, steunt, gorgelt, sist, pruttelt, zuigt, knalt, dondert, het leeft! Als voortdurende achtergrondmuziek rommelt het als onweer in de verte; dat zijn stukken ijs die afbreken en in het water enorme golven kunnen veroorzaken. Wanneer zo'n relatief groot brok afbreekt, begint de ijsberg langzaam, langzaam, steeds sneller te kantelen. Tonnen ijsberg slaan traag om, verdwijnen borrelend en gorgelend onder water. Zuigend en slurpend komt de andere kant boven. Tot een rustpunt, dan rolt het gevaarte terug. Langzaam vindt de kolos een nieuw zwaartepunt en komt dan eindelijk tot rust. Het lijken enorme dieren die zich zuchtend omwentelen in hun slaap.
Dat doe ik de komende nachten absoluut niet. Voortdurend schiet ik overeind uit een oppervlakkige slaap en speur dan vol verwachting de fjord af; welke ijsberg is er nu aan de beurt? Aan uitzicht geen gebrek, maar het zijn er te veel en de meeste te ver weg.
We zwerven vijf dagen door deze fjord, zigzaggend naar het noorden tot een Inuït-ruïne met een opengebroken graf. Er ligt een Inuït-onderkaak in. We beklimmen de berg ernaast en genieten van een uitzicht dat hyperventilatie opwekt. Rust en stilte rondom. Overal ijsbergen, afkomstig van drie hoofdstromen en vijf kleinere gletsjers. In de verte de bijna drie kilometer (!) dikke IJskap. We zien de overkant, zo'n 40 kilometer verderop alsof het een dagtochtje ver is. We kijken regelrecht de ijstijd in tot we een motorboot horen. Na enig speuren zien we een nietig V-vormpje in het spiegelgladde water.

Foto: Sien van Meurs

We peddelen stil terug. Na dagen begint het te waaien, het wordt bewolkt (met prachtige IJskapreflectie aan de onderzijde van de wolken) en de temperatuur daalt snel. Water spat over het dek, mijn rechterhand wordt nat en in no time ijs- en ijskoud. Ik moet mijn verkrampte vingers met mijn andere hand openbuigen. Een enorme fleece gevoerde kanomof behoedt mijn vingers tegen verdere pijn en kou. Dit water doet gewoon zeer aan je handen, zo koud! De extremen liggen zo dicht bij elkaar. De droge, relatief warme luchttemperatuur van 10 tot 15 graden voelt bij windstil en zonnig weer warm aan, maar de watertemperatuur is 2-3 graden. De wind-chill factor is enorm. Nu pas besef ik ook écht hoe waar het is dat je in dit water binnen twee minuten kunt verzuipen als je omslaat. Eskimoteren kun je wel vergeten. Ik ben blij met die brede, stabiele opblaaskajaks.

Onderweg vond ik een leeg Fanta flesje, eens gebruikt als drijver aan een Groenlands vissersnet (er zat een nylondraad aan geknoopt). Volgens het etiket was het flesje gebotteld in Bratislava, Slowakije in 2003. Nog steeds breek ik mijn hoofd over hoe het daar terecht kwam. Via Siberische rivieren en arctische stromingen zoals de dikke boomstammen hier en daar? Een Groenlandse sneeuwexpert in het Deense vredesleger in Oost-Europa? Een Slowaakse toerist in Groenland? Een Groenlandse toerist in Slowakije?

We zagen weinig dieren: 37 meeuwen, 22 zeehonden (twee in levende lijve), twee poolvosjes (waarvan een feilloos de weg wist naar de parmezaanse kaas en bedorven ham in de voorpunt van mijn kajak), vier kabeljauwtjes, miljoenen muggen en natuurlijk de honderden sledehonden in het dorp. Niet de blauwogige Husky's van West-Groenland, maar de grauwe wolfachtige honden die de oorspronkelijke inwoners via Alaska, Noord-Canada en Thule uit Siberië voortsleepten naar Oost-Groenland. Wanneer er één hond begint te janken, volgt de rest door het hele dorp in koor. Broodmager liggen ze in kuilen aan ijzeren kettingen (plastic en leer knauwen ze stuk). Ze krijgen weinig te eten om ze wild en actief te houden.

Bij terugkomst in Kulusuk blijkt de doorgang naar open zee pas twee dagen ijsvrij en zijn de mannen van het dorp op walvisjacht. De antropoloog baalt, want zijn buitenboordmotor is stuk en dus kan hij niet mee op jacht. De walvis wordt buiten het dorp op een geheime plek in stukken verdeeld zodat de thuisblijvers niet met mes en plastic tasje gewapend een eigen maaltje kunnen snijden uit het beest. Dat zou maar tot chaos en ruzie leiden. Sinds de komst van vuurwapens en alcohol steeg het moord- en doodslagpercentage aanzienlijk.
De mannen vissen en jagen voornamelijk op zeehond, de vrouwen villen de zeehonden in huis of op straat. Dit gaat razend snel. Vanaf een heuvel zag ik in een hoek van de haven zo'n 20 dode zeehonden onder water aan de lijn liggen. Daar drijven ook de huiden aan een touw; zo blijft alles vers en onbereikbaar voor de honden. In het dorp hangt een geur van vers en verrot vlees. Op hoge houten rekken ligt zwart zeehondenvlees en aan de waslijn hangt ook vis te drogen.

Twee weken hadden we nagenoeg onbewolkt en droog weer. Zodra we weer voet aan wal zetten in Kulusuk, begint het prompt te regenen en steekt er 's avonds een harde wind op met snel dikker wordende mist en sinds lange tijd wordt het 's avonds donker. We kunnen douchen bij de antropoloog. Rozig genieten we in het guesthouse ("the shed" as the Scotsman said) aan de keukentafel van zalm, heilbot, ijsbeer- en walvisvlees, geserveerd door de antropoloog.
De volgende dag landt het vliegtuig vol dagjesmensen uit Reykjavik, maar vliegt niet terug vanwege het slechte weer. Met tientallen te dun geklede Italianen, Fransen en Duitsers zijn we gestrand. In ons guesthouse komen nog vier piloten en een gids logeren, het dak lekt en de halve zolder staat blank. We delen alle drank tot vroeg in de ochtend. Onder de keukentafel probeer ik nog drie uur te slapen met oordoppen in tegen het gesnurk en het geloei van de ijskast.

Het valt niet mee om een dag later een plek in het vliegtuig te bemachtigen. Hortend en stotend, op de tast, van luchtzak naar luchtzak, kreunt het vliegtuig zich een weg met een korte bocht tussen de bergen door naar open zee. In Reykjavik is het nog altijd somber en nat en thuis heerst een hittegolf. Ik steek mijn hoofd in het vriesvak en verlang naar Groenland! Hoe spoelde dat Fanta flesje daar nou aan?

Sien van Meurs,
Almelo, zomer 2003


Hiking-site.nl op Twitter




Share/Bookmark
homezoeken op deze sitetop van de pagina
Vertel vrienden over deze pagina

Laatste wijziging: 04-02-2025

Hiking-site.nl is een site voor actieve buitensporters, wandelaars en hikers die op zoek zijn naar informatie over materiaal, routes, navigatie, EHBO, tips en tricks, avontuur, wandelen, outdoor en buitensporten. Nieuw op deze site?
Lees dan eerst eens rustig deze pagina met informatie over Hiking-site.nl!
[home] [linken naar Hiking-site.nl] [adverteren op Hiking-site.nl]
"; } if(lC>2400) { rightAd3.innerHTML = "
"; }