Verantwoordelijkheden tijdens het wandelen

Wandelen is voor sommigen een sport, voor anderen slechts een vrijblijvende hobby om tijdens de vakantie of weekenden van de frisse lucht te genieten. Toch heb je als wandelaar enkele verantwoordelijkheden die van belang kunnen zijn bij het genieten van de hobby.

Verantwoordelijkheden ten opzichte van jezelf
Als je eerste heb je een zekere verantwoordelijkheid ten opzichte van jezelf. Zelf wil je immers zoveel mogelijk kunnen genieten van een tocht en dan het liefst ook nog zonder al te veel zorgen. Dat doe je door bijvoorbeeld te zorgen dat je materiaal in orde is en je (zeker in geval van zwaardere wandelingen) in een redelijke tot goede conditie verkeerd. Gezond eten, voldoende eten en drinken meenemen tijdens de tocht en goed passende schoenen, kleding en rugzak kunnen er in grote mate toe bijdragen dat een tocht ook daadwerkelijk een leuk tijdsverdrijf wordt. Door de route goed te plannen en aan te passen aan je eigen kennis, kunde en ervaring is het echt genieten van de frisse lucht tijdens een fikse wandeling.

Verantwoordelijkheden ten opzichte van je medewandelaars
Maar ook ten opzichte van je medewandelaars heb je een zekere verantwoordelijkheid. Denk maar eens aan de mensen die tijdens een georganiseerde groepswandeling op eens niet over voldoende conditie blijken te beschikken. Tijdens een eenvoudige tocht kan hier gemakkelijk rekening mee worden gehouden, maar wat als het een 3-daagse trekking in de Alpen betreft? Dan houd je niet alleen de rest van de groep behoorlijk op, maar kunnen er ook gevaarlijke situaties ontstaan als er bij een plotselinge weersverandering bijvoorbeeld snel onderdak gezocht moet worden en het tempo dus een tikje hoger moet. Anderzijds kan het ook zo zijn dat de er persoon met de meeste ervaring de lat net te hoog legt voor de rest van de groep en daarmee de gehele groep in gevaar brengt. Bijvoorbeeld door een kortere, maar veel steilere afdaling te kiezen of de afstand van een dagtocht te lang in te plannen zodat iedereen met de tong op de grond bij de eindbestemming aankomt.

Verantwoordelijkheden ten opzichte van andere partijen
Zeker als de wandeling in mogelijk gevaarlijk terrein plaatsvindt (denk aan bergen, woestijn, etc.) kun je als wandelaar gemakkelijk anderen in de problemen brengen door zelf niet goed of voldoende na te denken. Zo zijn er legio voorbeelden van de keren dat een reddingsdienst in de Alpen er opuit moet een verdwaalde wandelaar van een bergkam te halen omdat deze niet of nauwelijks voorbereid op pad ging. Op ontstaan er sneeuwlawines omdat niet goed nadenkende winter-hikers langs een te steile wand traverseren op zoek naar een mooi uitzicht. Veel mensen denken bij noodgevallen vaak alleen aan zichzelf en niet zozeer aan de gevolgen voor anderen, zoals bijvoorbeeld de reddingsdiensten die worden ingeroepen. Daarnaast denken velen dat een GSM voldoende is om in geval van nood hulp in te roepen. Terwijl soms een GSM niet werkt door te weinig ontvangst of botweg een lege accu.

Verantwoordelijkheden ten opzichte van de natuur/omgeving
Maar ook ten opzichte van de natuur heb je als wandelaar een verantwoordelijkheid die verder gaat dan het niet achterlaten van rommel. Wat te denken van de vele bosbranden die jaarlijks plaatsvinden omdat er achteloos een sigaret is weggegooid of een smeulend kampvuurtje werd achtergelaten? Dat gebeurt veel vaker dan je denkt. Je hoort immers alleen van de echt grote rampen die hierdoor ontstaan, terwijl de brandweer soms meerdere keren per dag moet uitrukken op warme zomerdagen om beginnende bosbrandje te doven. Maar bijvoorbeeld ook het storen van het wild door achteloos door een stilte-gebied te trekken of het niet sluiten van een hekje op een dijk waar schapen rondlopen kan grote gevolgen hebben (zeker als de schapen er vervolgens vandoor gaan!).

Wie is verantwoordelijk?
Bovenstaande klinkt wellicht erg als een opgeheven vinger om de les te lezen, maar is juist bedoeld om aan te zetten tot nadenken over verantwoordelijkheid. Vaak is het namelijk niet echt duidelijk wie nu precies verantwoordelijk is voor de ontstane situatie. Nog vaker echter blijkt dat met een beetje gezond verstand bepaalde onprettige situaties totaal hadden kunnen worden voorkomen. Door bijvoorbeeld een gids in te huren in ruig berggebied, de reisorganisatie specifiek naar de zwaarte van de tocht te vragen of een kaart-en-kompas-cursus te volgen kunnen veel problemen gewoon worden voorkomen. En door beter voorbereid op pad te gaan is er veel meer ruimte om te genieten tijdens de wandeling zelf!

Links
Boek: Veiligheid en risico in de bergsport
Wandelen en het milieu
wandelen bij droogte
Discussiėren over verantwoordelijkheid